14 bądź 15 października 1939 roku utworzono Organizację Wojskową Związek Jaszczurczy, czyli konspiracyjną organizację zbrojną ruchu narodowego. OW ZJ powstało w Warszawie, powołane przez aktywistów Grupy "Szańca" czyli przedwojennego Obozu Narodowo-Radykalnego ABC. Nazwa organizacji pochodziła od działającego pod koniec XIV i w pierwszej połowie XV wieku tajnego sprzysiężenia szlachty, wymierzonego w Zakon Krzyżacki.Pion wojskowy Związku tworzył Władysław Marcinkowski "Jaxa", zaś propagandowy Otmar Wawrzkowicz "Oleś". Organizacja była podporządkowana tajnej Organizacji Polskiej i uznawała rząd na uchodźstwie lecz pozostawała w opozycji do jego przedstawicielstwa w Polsce. Związek Jaszczurczy jako pierwsza organizacja podziemna postawiła postulat ustanowienia granicy zachodniej Polski na Odrze i Nysie. ZJ miał poważne osiągnięcia wywiadowcze na terenie Rzeszy Niemieckiej. Wywiad Zachodni ZJ został rozbity przez gestapo dopiero w 1942 roku, wcześniej zdobywając ważne dla zachodnich aliantów informacje (m. in. o rakietach V1).
Liczebność Związek Jaszczurczego jest trudna do ustalenia. Szacunki wahają się pomiędzy 10, a nawet 80 tysiącami członków należących głównie do najsilniejszych regionów czyli Warszawy i okolic, Lubelszczyzny i Kieleczczyzny. 20 września 1942 roku ZJ połączył się z grupą secesjonistów z Narodowej Organizacji Wojskowej tworząc Narodowe Siły Zbrojne. W maju 1944 roku, byli działacze Związku Jaszczurczego odeszli z NSZ tworząc NSZ-ZJ. Grupa ta nie zgadzała się na scalenie NSZ z Armią Krajową. Komendantem głównym ZJ był porucznik rezerwy Władysław Marcinkowski "Jaxa". Organizacja wydawała pisma "Szaniec", "Na Zachodnim Szańcu", "Naród i wojsko" oraz "Polska Informacja Prasowa".
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz